Gevoelens zijn nooit onzin. Serieus, nooit.

Al meer dan 25 jaar werk ik als haptotherapeut. Ik ben nog nooit een onzinnig gevoel tegen gekomen. Gevoelens zijn er nooit voor niets, ze hebben altijd een reden, een logica, ook al zie je die niet altijd meteen.
Haptotherapie werkt met gevoelens. Gevoelens merk je op in je lichaam. Ze zijn er gewoon, of je daar nou blij mee bent of niet. Als je bloost van verlegenheid kan je daar last van hebben, als je ontroerd bent door een lief gebaar van een vriendin voelt dat fijn, als je geïrriteerd bent door gedrag van een collega is dat weer niet zo’n lekker gevoel.

De gevoelens uit deze voorbeelden zijn begrijpelijk, omdat ze direct gelinkt zijn aan gebeurtenissen in het hier en nu. Het kan echter ook zijn dat je angstig, boos of verdrietig bent zonder dat je goed begrijpt waarom.  Of dat er wel een aanleiding is, maar dat je veel te heftig reageert, en niet snapt waarom iets je zo raakt. Meestal zijn we in dit soort situaties geneigd onszelf te veroordelen voor het ‘overdreven’ gevoel, en ons ertegen te verzetten. We roepen tegen onszelf dat we dit echt niet hoeven voelen, dat er geen aanleiding is en dat het onzin is. Helaas werkt vechten tegen gevoelens meestal averechts: het gevoel blijft zeuren en in de weg zitten.

Als een gevoel niet logisch is in het hier en nu stamt het waarschijnlijk uit een eerder moment in je leven. Het kan om een recente situatie gaan die je niet hebt verwerkt, en omdat je je die situatie goed kunt herinneren kun je makkelijker erkennen dat het jou kennelijk nog dwars zit. Maar het kan ook om gevoelens uit je jeugd gaan. Gevoelens die voor jou als kind te heftig waren om te kunnen verwerken kon je niet echt toe laten en heb je onderdrukt en opgeslagen in je lichaam. Ze kunnen vanuit die opslag toch weer aan de oppervlakte komen, soms door een relatief kleine aanleiding, soms ook door de aanraking, het contact in de haptotherapie. Het lastige met deze gevoelens is dat ze zo goed weg gestopt zijn dat als ze later in je leven omhoog komen het niet direct duidelijk is dat het om gevoelens uit je jeugd gaat.

In mijn praktijk vinden mensen het moeilijk te accepteren dat onverwacht opkomende nare gevoelens uit hun jeugd zouden stammen; ze hebben toch best een fijne jeugd gehad, hoe kunnen die nare gevoelens daar nou vandaan komen? Dan is het handig om te weten dat iedereen te rooskleurig terug kijkt op zijn jeugd. Sterker nog; hoe slechter je het als kind emotioneel gezien hebt gehad, hoe sterker de ontkenning. Dat heeft een functie, het gaat hier om een overlevingsmechanisme: je kunt je als kind niet veroorloven om met een eerlijk en compleet besef van jouw realiteit rond te lopen als er veel onveiligheid is, of agressie, of geen steun. Je kan dat simpelweg in je eentje niet aan, als kind. Je zou compleet onderuit gaan, in gevoelens van paniek, machteloze woede, eenzaamheid en hopeloosheid. Je bent compleet afhankelijk van je ouders, dus als er in het contact met je ouders dingen mis gaan en je signalen niet worden op gepikt sta je machteloos. Dan beschermt je overlevingssysteem jou door de waarheid te verdraaien. Je houdt het beeld van een lieve mama of papa intact, en legt de schuld bij jezelf, gaat heel hard je best doen om de sfeer thuis goed te houden, of goed te presteren, trekt je terug en wordt heel onopvallend, pantsert jezelf en wordt heel onafhankelijk etc.

Dus als de realiteit waarin je leeft voor jou als kind te pijnlijk is om aan te kunnen overleef je door die realiteit niet onder ogen te zien. De gevoelens van paniek, eenzaamheid, woede, onmacht en hopeloosheid worden onderdrukt maar zijn dan natuurlijk niet spontaan verdwenen. Ze liggen opgeslagen in harde, gespannen of lege plekken in ons lijf.  Openen die plekken zich later in ons leven dan kan er zo ineens een oud gevoel de kop op steken.
Je zou kunnen zeggen dat je lijf herinneringen met zich mee draagt. Dat is wat anders dan de bewuste, normale herinneringen die we aan onze jeugd hebben. Minder beladen situatie uit je jeugd worden netjes opgeslagen in je normale geheugen. De te pijnlijke herinneringen niet. Dus geen wonder dat als je overvallen wordt door gevoelens uit de opslag, dat je ze niet kunt plaatsen in je jeugd. Het klopt niet met het plaatje dat je hebt.

Toch plaats ik ze dan wel in jouw jeugd. Waar komen ze anders vandaan, die gevoelens? Ja ik weet dat je jezelf ‘op kunt fokken’ met negatieve gedachtes. Maar iemand die warm en stabiel en vol liefde is opgevoed, en goed is opgevangen bij pijnlijke situaties, zou überhaupt de neiging niet hebben om zichzelf op te gaan fokken. Dat komt gewoon niet in diegene op. Dus zelfs als je je mee laat sleuren in negatieve gedachtes dan zit daar toch ergens een ondergrond onder van negatieve ervaringen. Het is dan belangrijk om naar die oorsprong in je lichaam terug te keren, want je lichaam  liegt niet. Gevoelens die rechtstreeks in contact met jezelf in je lichaam opkomen, zitten daar niet zomaar, als flauwekul. Je bent niet zomaar gespannen, te alert, of leeg en koud van binnen. Je lichaam weet meer dan jij je bewust bent.

Een weerstand die mensen voelen als ik pijnlijke gevoelens plaats als stammend uit je jeugd is dat ze niet negatief willen spreken over hun ouders, of ze de schuld willen geven. Er is een -heel begrijpelijke- loyaliteit. Over het algemeen gaat het ook helemaal niet over ‘de schuld geven’.  De realiteit onder ogen zien van hoe dingen in jouw jeugd mis zijn gegaan is iets heel anders dan je ouders beschuldigen. Misschien had je een chronisch ziek zusje en waren je ouders zo met de zorg voor haar bezet dat ze niet zagen hoe jij in de knel kwam. Misschien hadden ze zelf psychische problemen en onderkenden ze niet hoe die jou hebben belast. Meestal hebben je ouders het niet gezien, dachten ze dat ze het goed deden, of hadden ze de kracht niet om er iets mee te doen, al was het maar hulp vragen. Meestal hebben ouders gewoon hun best gedaan en gedaan wat in hun vermogen lag. In ernstiger gevallen is het wel goed om te benoemen dat ouders ver over de grens zijn gegaan en dat je bijvoorbeeld bij mishandeling wel degelijk van schuld kan en moet spreken. Dit is belangrijk om schuldgevoelens bij jezelf weg te kunnen nemen. Een kind heeft geen schuld. Ouders zijn verantwoordelijk.

Het doel van gevoelens herkennen als stammend uit je kindertijd is ook niet primair om dat dan uitgebreid te gaan bespreken met je ouders. Het primaire doel is jezelf in evenwicht brengen, gevoelens die in je kindertijd onderdrukt moesten worden alsnog verwerken. Waardoor jij tot rust komt, sterker wordt, meer jezelf wordt, ook in relatie tot anderen, waaronder je ouders. Of je één en ander uiteindelijk met ze wil bespreken is van later zorg.
Het valt niet mee om wegwijs te worden in heftige en nare gevoelens die je lang hebt onderdrukt en die je in het begin moeilijk kunt plaatsen. Toch is het enorm de moeite waard; wat als al jouw gevoelens er mogen zijn, om dat jij jezelf nu begrijpt en kunt steunen? Hoe veel rust geeft het als je niet meer hoeft te vechten tegen gevoelens of jezelf er om veroordeelt? Welke ruimte ontstaat er als gevoelens uit de taboesfeer komen en hanteerbaar worden in het hier en nu? Wat als je steeds meer jezelf kunt zijn, en groeit naar meer openheid, contact met jezelf en anderen? Ik kan je verzekeren dat je daar een stuk gelukkiger van wordt!
 
 
 
 

---