Te veel of te weinig voelen

Een tijdje terug vroeg een psychotherapeut mij in een overleg: ‘Gaat het om iemand die te veel of te weinig voelt?’ Dat onderscheid had ik nog niet eerder zo bewust gemaakt, maar wellicht kan het behulpzaam zijn bij herkennen wat er op het gevoelsvlak speelt en hoe je ermee om kan leren gaan. Als je hulp zoekt bij een haptotherapeut doe je dat dan omdat je niet goed bij je gevoel kan, te veel in je hoofd zit, geblokkeerd bent, te weinig voelt dus? Of zit je in de tegenovergestelde hoek: je bent te bang, te verdrietig of te boos, de gevoelens overspoelen je en sleuren je mee, je krijgt ze niet hanteerbaar, je voelt te veel. Beide uitersten kunnen baat hebben bij haptotherapie. Er zijn ook mensen die van beide aspecten iets hebben, of heen en weer slingeren tussen te veel en te weinig voelen.

Haptotherapie biedt in het aanraken bij mensen die te veel voelen een ingang die rust kan brengen en kan stabiliseren. Contact via aanraking is heel basaal, we bieden dat baby'tjes   heel vanzelfsprekend; we troosten door de baby te wiegen, te knuffelen, bij ons te nemen. Ook als een volwassene van streek is bieden we een schouder, houden we diegene even vast, leggen we een hand op de arm van de ander. Dat brengt rust als de gevoelens te heftig zijn en moeilijk te verwerken. Kleine kinderen nemen we op schoot: we bieden onze veilige basis aan om het kind als het ware een anker te geven onder alle emotie. (Voor meer informatie over de basis, lees mijn blog van 27/09/2012) Het ervaren van een eigen basis onder heftige emoties stabiliseert, geeft draagkracht. Schiet die eigen basis tekort, dan helpt het om steun te krijgen van iemand die niet van streek raakt door onze gevoelens. Door rustige steun te krijgen groeit het vertrouwen dat we er wel weer uit zullen komen; onze eigen basis wordt versterkt. Langzamerhand raken we thuis in hoe we heftige gevoelens kunnen leren dragen en hanteren vanuit onze basis, in plaats van er door overspoeld te worden. Mensen die te veel voelen proberen vaak te verharden, af te sluiten, hun gevoel weg te redeneren. Vanuit de haptotherapie gezien is dat geen goede weg: je onderdrukt gevoel alleen, het verdwijnt niet echt, je krijgt hoogstens andere symptomen en klachten.

Belangrijk om te erkennen is dat gevoelens er nooit voor niets zijn, gewoon flauwekul of aanstellerij zijn. Gevoel heeft altijd een reden, een aanleiding. In die zin is de uitdrukking dat je ‘te veel’ voelt misleidend. Je gevoel is op zich niet verkeerd, en kan dus sec gezien eigenlijk niet ‘te veel’ zijn. Wat wel kan is dat het niet past bij de situatie in het nu. Je gevoel reageert te sterk voor wat er nu gebeurt. Eigenlijk horen je sterke gevoelens bij een onverwerkte situatie uit het verleden, soms uit een recent verleden, vaak ook uit je kindertijd. Gevoelens die je toen niet aan kon en hebt weg gestopt, worden nu door een situatie geraakt en spelen op. Het heeft geen zin om opnieuw die gevoelens weg te stoppen; ze zullen steeds opnieuw geraakt worden en aan de oppervlakte komen. Alsnog verwerken heeft wel zin: ‘Kennelijk heb ik nog angst, verdriet en/of boosheid in mij zitten die ruimte, steun en respect nodig hebben’. Gevoelens die je op die manier bewust toe laat, als horend bij een oude situatie, komen tot rust.

Voel je te weinig, ben je het natuurlijke contact met jezelf in je lichaam kwijt geraakt, dan is ook dat meestal al in je jeugd gebeurd. Als je ouders bijvoorbeeld zelf niet goed met gevoelens overweg konden, hebben ze jou dat niet mee kunnen geven. Je leert te leven vanuit denken, willen en doen, en vergeet dat gevoel noodzakelijk is voor het maken van goede keuzes, om te weten wat je wil, voor goede relaties en om gelukkig te kunnen zijn. Aanraking kan dan een ingang zijn. Aanraken vanuit contact, gericht op de persoon, kan een opening geven in het voelen. Contact via aanraking is een woordeloze, onbewuste taal, stammend uit onze babytijd. Als je in die tijd niet genoeg goede ervaringen hebt opgedaan is het nog niet zo simpel om een opening te vinden; je bent er te weinig mee bekend. Toch is contact via aanraking zo’n diepe behoefte van mensen dat met geduld, acceptatie en begrip het voelen over het algemeen toch op gang komt.

Degene die met te weinig voelen startte komt vervolgens meestal in een fase van te veel voelen: de blokkades openen en wat als kind niet doorleefd en verwerkt kon worden komt eindelijk aan de oppervlakte. Waarna het proces parallel loopt aan dat van iemand die start met te veel voelen.

Concluderend stammen de problemen van zowel mensen die te veel als mensen die te weinig voelen uit hun kindertijd. En is de oplossing om met geduld, begrip, steun en liefde een nieuw evenwicht te vinden, waarin voelen voor jou de juiste maat krijgt. Daarin hoort naast verwerken van oude gevoelens ook leren om beter om te gaan met gevoelens in het nu.