Evenwicht vinden: een voeloefening

Regelmatig doe ik als haptotherapeut met cliënten een ‘voel’oefening. En hoewel het concept heel simpel is; we gaan gewoon contact maken, blijkt de praktijk nog niet mee te vallen. De oefening doen we zittend in een stoel. Het begint met de stoel te voelen; zit je lekker, voel je de rugleuning meer of de zitting? Voel je je gewicht, en het draagvlak van de stoel, en de grond? Zak je diep in de stoel, stuiter je er een beetje uit voor je gevoel, of voelt het meer alsof je boven de stoel zweeft? Daar begint het gedoe al; wat als je niet kunt zakken, veel te druk of gespannen bent? Soms is het voldoende om in de oefening van alles af te tasten, en helpt dat om iemand langzaamaan meer te laten ‘landen’ in de stoel. Als je geland bent ervaar je meer rust en kun je makkelijker bij jezelf zijn.

Maar soms werkt dat allemaal niet; dan probeert mijn cliënt heel hard om te ontspannen en te zakken, en de oefening goed te doen, en je raadt het al: het effect is averechts. Ken je dit? Het is een lastig parket, want op school en in de maatschappij leren we om goed ons best te doen, op te letten en hard te werken, maar bij voelen werkt dat niet. ‘Vertel me wat ik moet doen’, verzuchten mijn cliënten, maar voelen ‘doe’ je niet.
Hoe werkt het dan wel? Het begint met; je hoeft niet te ontspannen. Je hoeft niet rustig te zijn om de oefening te doen. Voel gewoon je spanning of je onrust. Als je de hele tijd probeert om te ontspannen en rustig te zijn ben je bezig met willen, niet met voelen. En als je je verzet tegen wat je werkelijk voelt, hoe verwacht je dan dat je gevoel op kan knappen?

Mensen vertrouwen er niet op dat gevoel zichzelf regelt. Terwijl het dat wel degelijk doet, mits op een goede manier toe gelaten. Als je een klein kind op schoot neemt dat net is gevallen en je accepteert dat het geschrokken is, pijn heeft, moet huilen, en je steunt het, dan is het ook vlot weer over. Dat gaat vanzelf. Dat is namelijk één van de functies van gevoel:  het helpt je om iets schokkends te verwerken. Gevoel wat je steunt en ruimte geeft golft eventjes, en zakt vervolgens, komt in evenwicht.

Dit is het principe van de oefening. Je doet helemaal niets, behalve je echt verbinden met het gevoel (niet van een afstandje ernaar kijken), en jezelf accepteren en steunen in het gevoel. De rest regelt zich vanzelf. Je kunt niets fout doen, want elk gevoel is goed. Zit je compleet in je hoofd en voelt je lijf ver weg? Prima, voel gewoon dat het zo is nu, je mag er last van hebben, maar kijk of je het voor nu kunt accepteren. Dan komt er nl. vanzelf verandering in. Omdat je aan het voelen bent, en niet aan het willen. Komt die verandering eenmaal op gang, dan gaat het als een treintje lopen: je komt van het één in het ander. Het start bv. met dat je onrust in je borst gaat voelen. ‘Welkom onrust’, roep ik dan. Een beetje rare tekst, maar het helpt je om je niet automatisch, onbewust te gaan verzetten.
En zo gaat het verder: welkom benauwd gevoel op je borst, welkom gevoel van klem zitten, welkom boosheid, welkom spanning in je rechter been, enzovoort. Vaak moet je door een hele ris niet-zo-leuke gevoelens heen voor het uit zichzelf op gaat knappen. Na een minuut of 10 à 20 ben je veel beter in contact met je lijf en gevoel, ben je rustiger, minder moe, stabieler, eigenlijk  gewoon een stuk lekkerder in je vel. Zonder dat je iets hebt ‘gedaan’.

Het enige wat je enigszins stuurt als het proces wat lastig voor je is (omdat je bv. angst gaat voelen of verdriet of boosheid of fysieke pijn), is je basis eronder zetten. Contact maken met de emotionele basis in je bekkengebied. Van daaruit kun je makkelijker dragen wat zich aan dient, en loop je er minder snel in vast. En zo zijn er nog wel meer dingen behulpzaam: hoewel je je echt wilt verbinden met wat je voelt werkt het niet goed als je gaat focussen op een naar gevoel. Door focussen zet je het juist vast. Contact is een dunne lijn tussen vermijden of afstand houden en focussen. Wat ook belangrijk is dat je hoofd niet met je gevoel aan de haal gaat: ‘Waarom voel ik dit, oh het komt door…’, want ook in een analyse kun je je gevoel vast zetten; ‘Het is nu eenmaal zo, en hier komt het door’. Nog afgezien van het feit dat je in een analyse weer weg bent uit het rechtstreekse contact, en daarmee het natuurlijke proces naar evenwicht vinden blokkeert. Dus het hoe en waarom van een gevoel doet er even niet toe, elk gevoel is welkom en in orde, er bestaan geen foute gevoelens, elk gevoel heeft een functie en een reden, dus in de oefening gaan we daar niet mee bezig. Dat kan altijd achteraf. Vaak blijkt dan dat je vanuit je nieuw gevonden evenwicht, zaken anders ziet en beleeft. Voor veel mensen verrassend om te ervaren dat door je niet te bemoeien met de oefening, het beter loopt. En dat je door gevoel op de juiste manier toe te laten vanzelf op knapt.   

Zo kun je je evenwicht makkelijk herstellen, bv. na een drukke werkdag met stress. Het kan zelfs een goede gewoonte worden, net als tanden poetsen of de kamer opruimen; even schoon schip maken op gevoelsvlak. Ik kan het iedereen aanraden!